Alim - Dini Programlar, Dini Kitaplar, Dini Videolar: Temmuz 2013

27 Temmuz 2013 Cumartesi

ASHÂBU’S-SEBT

Cumartesi anlamına gelen Sebt günü, çalışmaları ve özellikle balık avlamaları kendilerine yasaklanmış bir Yahudi kavmi için kullanılan Kur'anî bir tabir. "Cumartesi tatiline saygı duym
ASHÂBU’S-SEBT: ASHÂBU’S-SEBT

ASHÂBU’S-SUFFE

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in mescidine bitişik sofada barınan ve islâmî tedrisatla meşgul olan sahabiler.

Suffe, eski evlerdeki seki, sed gibi yüksekçe eyvan demektir. Dilimizde bun
ASHÂBU’S-SUFFE: ASHÂBU’S-SUFFE

ASHÂBU’Ş-ŞİMÂL

Sol; sol el, sol taraf, uğursuz, bedbaht kimselerdir. Bu tabir Kur'an-ı Kerîm'de Vakıa suresinin kırkbirinci ayetinde geçmektedir. Devamındaki ayetlerin ifade ettiğine göre, ashabu'ş-şimâl
ASHÂBU’Ş-ŞİMÂL: ASHÂBU’Ş-ŞİMÂL

ASHÂBÜ’L-FERÂİZ

İslâm miras hukukunda belirli pay sahibi mirasçılar. Ferâiz'in tekili olan farîza, belirli pay demektir. Mirastaki payları tek tek belirlenen mirasçılara, belirli pay sahibi mirasçılar anla
ASHÂBÜ’L-FERÂİZ: ASHÂBÜ’L-FERÂİZ

ASHÂBÜ’S-SÜNEN

Kütüb-i Sitte'den Sünen adıyla anılan hadis kitaplarının müellifleri hakkında kullanılan bir usûl-i hadis terimi. Bu hadis mecmuaları, tahâret (temizlik)'ten vasiyete kadar olan bütün i
ASHÂBÜ’S-SÜNEN: ASHÂBÜ’S-SÜNEN

ÂSÎ

Arapça bir kelime olup, isyan eden, itaatsız, başkaldıran, vb. anlamlarına gelir. Eşanlamlısı: serkeş, bâği. Ayrıca Allah'ın emirlerini yerine getirmeyen, günahkâr, haydut anlamlarında
ÂSÎ: ÂSÎ

ÂSİYE

Kocası kâfir olup, kendisi mümine olan ve müminlere misal olarak gösterilen Firavn'ın eşi.

Musa (a.s.) zamanında yaşamıştır. Firavn, İsrailoğulları'nın kadınlarını al
ÂSİYE: ÂSİYE

ASKER TEÇHİZİ

Asker için gerekli olan silâh ve malzemeleri temin edip hazırlamak.

İslâm buna büyük önem vermiştir. Allah yolunda savaş sadece bedenle yapılmaz, aynı zamanda malla da yapı
ASKER TEÇHİZİ: ASKER TEÇHİZİ

ASR SÛRESİ

Kur'an-ı Kerîm'in yüzüçüncü suresi. Üç ayet, ondört kelime ve altmışsekiz harften ibarettir. İbn Abbas, İbn Zübeyr ve Cumhûr'a göre Mekkî; Mücahid, Katâde ve Mükâtil'e göre Mede
ASR SÛRESİ: ASR SÛRESİ

ASR, ASIR

Zaman, çağ, yüzyıl, dehr, gündüz ve gece, gündüzün zevalden önce ve sonra iki tarafı (ğadâd ve aşiy), öğleden sonra güneşin kızarmasına kadar olan ikindi vakti, kabile ve aşiret,
ASR, ASIR: ASR, ASIR

ASR-I SAÂDET

Peygamber Efendimiz (s.a.s.)'in dönemi.

Peygamber Efendimiz'den itibaren İslâm Tarihi, Hz. Peygamber dönemi, Hulefâ-i Râşidûn, Emevîler, Abbâsîler, Selçuklular, Osmanlılar
ASR-I SAÂDET: ASR-I SAÂDET

AŞERE-İ MÜBEŞŞERE

Hayatta iken Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından Cennet'le müjdelenen ashabın ileri gelenlerinden on kişi için kullanılan bir tabir.

Kur'an-ı Kerîm'de bu hususta herhangi bir deli
AŞERE-İ MÜBEŞŞERE: AŞERE-İ MÜBEŞŞERE

AŞI VE İĞNE YAPMAK

Aşı, bazı mikrop ve hastalıklara karşı bağışıklık kazanmak, iğne ise genellikle hastalandıktan sonra tedavi olmak ve vücûda direnç kazandırmak amacıyla yapılan bir koruyucu tedavi u
AŞI VE İĞNE YAPMAK: AŞI VE İĞNE YAPMAK

ÂŞİR

Onuncu; onda bir alan; İslâm devlet başkanı tarafından tayin edilen, bölgesinden geçen tüccarın mallarından "uşûr"* vergisini tahsil edip buna karşılık tacirlerin memleket dahilinde ser
ÂŞİR: ÂŞİR

26 Temmuz 2013 Cuma

AY MUCİZESİ

(İnşikaku'l-Kamer) Yarılmak, parçalanmak ve bölünmek anlamına gelen "inşikak" kelimesiyle ay, hilâl anlamına gelen "kamer" kelimelerinden meydana gelmiş olup, terkip olarak "ayın ikiye bö
AY MUCİZESİ: AY MUCİZESİ

AYB

Eksiklik, noksanlık, toplumun normal karşılamadığı hususlar. İstılahî tabir olarak "ayb" veya "ayıp"; yapılan bir alış-veriş neticesinde satılan bir malın bir eksikliğinin çıkması
AYB: AYB

AŞİR (AŞR-I ŞERİF)

Bir şeyin on parçada biri, onuncu. Kur'an-ı Kerîm'in bir bölümü. Kur'an-ı Kerîm'in tamamı altıyüz sahifedir. Her biri yirmi sahifelik otuz cüze ayrılmış, her cüz de kendi içinde beş
AŞİR (AŞR-I ŞERİF): AŞİR (AŞR-I ŞERİF)

AŞÛRÂ

Kamerî ayların ilki olan Muharrem'in onuncu günü. Âşûre günü adını alan bu günde oruç tutulurdu. Âşûre orucu denen bu oruç, İslâm'dan önce Araplar'ca bilinirdi. Âşûre kelimesini
AŞÛRÂ: AŞÛRÂ

AT ETİ

Kur'an-ı Kerîm'de atlardan savaş aracı olarak söz edilir. Allah, binmeniz ve süs hayvanı edinmeniz için atları, katırları ve merkepleri yarattı" (en-Nahl, 16/8). Hz. Peygamber, Kur'an'da h
AT ETİ: AT ETİ

AT SÜTÜ

Eti yenen hayvanların ve insanın sütü temizdir. Domuz, merkep, katır gibi eti haram kılınan hayvanların sütü ise necis olup, yenilemez. Atın sütüne gelince, bazı âlimler, bunun içilmes
AT SÜTÜ: AT SÜTÜ

ATEİZM

Hiçbir ilâh kabul etmeyen, Tanrıtanımaz felsefi doktrinlerin ortak adı.

Sistemleştirilmiş bir ekol oluşturulmaksızın filozoflardan bir bölümünce benimsenmiş olan bu anlay
ATEİZM: ATEİZM

ATIYYE

Bahşiş, hediye, büyüğün küçüğe verdiği armağan. Çoğulu atıyyât ve atâyâ gelir. Vakıf konusunda, vakıfnâmede

lehine şart bulunan zengin bir kimseye hizmet karşılığı ol
ATIYYE: ATIYYE

AV, AVCILIK

Eti yenilsin, yenilmesin yaratılışı icabı vahşî olup insandan kaçan hayvana av; böyle bir hayvanı kaçmaz hale getirip yakalamaya da "avlama" denir.

İslâm'da gerek kara ve g
AV, AVCILIK: AV, AVCILIK

AVÂRIZ

İlletler, bozukluklar, kazalar ve sakatlıklar gibi anlamlara gelen "arıza" kelimesinin çoğulu.

Fıkıh'da insana ârız olup vazifesini yapmaya engel olan şeylere avârız denir.
AVÂRIZ: AVÂRIZ

AVL, AVLİYE

Eksik ölçmek ve tartmak, terazinin kefeleri eşit olmamak ve hükmetmede zulmetmek. Bir miras hukuku terimi

olarak avliye: Hisseleri ayet ve hadislerde belirlenen ashabu't-ferâizin hisseleri
AVL, AVLİYE: AVL, AVLİYE

AVRET

Pusu, tehlikeli yer, sınır boyları, muharebe alanlarındaki gedik (elAhzab, 33/11), insanın vücudunda

örtülmesi ve başkalarının görmemesi gereken yerler.

Fıkıhda, insanın v
AVRET: AVRET

AY MUCİZESİ

AYB

AYET

Alâmet, nişan, eser, ibret, yüksek bina.

Ayet, Arapça bir kelimedir. Çoğulu "Âyât"tır. Açık alâmeti manasındadır. Türkçe'de "bellik", Farsça'da "nişâne" kelimeleriyle
AYET: AYET

ÂYETULLAH

Allah'ın ayeti, işareti, alâmeti. Şiî mezhebinde Âyetullah, müctehid anlamında kullanılmaktadır. Şiîliğin kollarından biri olan ve günümüzde Şiîlik denince ilk akla gelen İmamîyye
ÂYETULLAH: ÂYETULLAH

AYETÜ’L-KÜRSÎ

Bakara suresinin ikiyüzellibeşinci ayeti. Ayette geçen kürsî tabirinden dolayı bu ismi almıştır. Kur'an-ı Kerîm'in bütünü içinde ayrı bir fazîleti olan bu ayet hakkında Resulullah'ta
AYETÜ’L-KÜRSÎ: AYETÜ’L-KÜRSÎ

AYIP ARAŞTIRMAK

Ayıp: Kusur, noksan, eksiklik, leke, fena, uygunsuz, utandıracak veya utanmaya sebep olan hâl.

İslâm toplumunda insanlar, yuvalarından, özel hayatlarından ve kendilerinden emin
AYIP ARAŞTIRMAK: AYIP ARAŞTIRMAK

AYIP ÖRTMEK

Başkalarının kusur, eksiklik, utanılacak şey, suç, cürüm, şeref ve haysiyete aykırı davranış, nezaket ve terbiye dışı, fena, kötü, utanç verici şey cinsinden yaptığı işlerin du
AYIP ÖRTMEK: AYIP ÖRTMEK

ÂYİN

Tören, âdet, tarz, usûl. Âyin yapmak tabiri İslâmî bir tabir değildir. Zira İslâm'da böyle bir ibadet şekli ve merasimi söz konusu olamaz. İslâm'da ibadetlerin kendilerine has şekiller
ÂYİN: ÂYİN

ÂYİSE

Âyise, Arapça bir kelime olup ümitsiz, ümitsizliğe düşen anlamınadır. Fıkıhta adet görmeleri kesilen, artık

adet görmeyen kadınlara âyise denir. Çünkü bu gibi kadınlar çocu
ÂYİSE: ÂYİSE

AYN

Aslı, kendisi, bir şeyin eşi, tıpkısı; göz, kaynak, pınar. Arapça bir kelime olup, çoğulu âyân ve uyûn gelir. Dış âlemde var olan maddî şeyler. Geniş anlamda ayn; nakit paradan ba
AYN: AYN

AYNE’L-YAKÎN

Hiç bir şüpheye yer vermeyecek şekilde müşahede edilen bilgi. Yakîn, üç ayrı merhalede elde edilen bilgidir:

İlme'l-yakîn, ayne'l-yakîn ve hakka'l yakîn. Ayne'l yakîn tabiri "bil
AYNE’L-YAKÎN: AYNE’L-YAKÎN

AZÂB, AZAP

Otorite sahibi bir kimse tarafından yapılan işkence, eza, cefa; beden ve ruha tesir eden eziyet.

Bir terim olarak, Allah'ın günahkârlara dünya veya ahirette vereceği ceza, sık
AZÂB, AZAP: AZÂB, AZAP

AZAD ETMEK

Bir köleden köleliği kaldırmak, onu hürriyetine kavuşturmak. Arapça karşılığı itk olup, sözlükte: güç, kuvvet, bolluk, güzellik, kerem ve iyilik gibi anlamlara gelir. Köle de azad ed
AZAD ETMEK: AZAD ETMEK

AZARLAMAK

Azar; incitme, kırılma, çıkışma, zulüm. Azarlamak, paylamak, çıkışmak. Söz ile olan kötü alışkanlıklardandır. Çoğu zaman, insanların birbirleriyle yaptıkları muamelelerin olan k
AZARLAMAK: AZARLAMAK

AZÂZÎL

Şeytan'ın başka bir adı. Yahudi ve Hristiyan kaynaklarında Azazel, Azael, Hazazel diye de geçen bu kelimeye Kur'an-ı Kerîm'de ve Kütüb-i Sitte'de rastlanmaz. Bununla beraber İslâmî litera
AZÂZÎL: AZÂZÎL

ÂZER

Hz. İbrahim (a.s.)'ın babası. Kur'an'da "Âzer" ismiyle zikredilir. Tarih kaynaklarında İbrahim (a.s.)'in babasının Süryânîce "Tarah" olduğu belirtilir. Buna göre, Yakup ve İsrail gibi bi
ÂZER: ÂZER

AZİL

Azil, arapça bir kelime olup, ayırmak ve uzaklaştırmak anlamına gelir. Terim olarak ise; kadın hamile olmasın diye erkeğin menisini dışarıya atmasıdır. Azil; İslâm'dan önce ve İslâm
AZİL: AZİL

el-AZÎM

Yüce Allah'ın isimlerinden biri.

Pek azametli. Azamet, büyüklük demektir. Hakiki büyüklük Allah'a mahsustur. Allah hiç bir şeye muhtaç değildir ve yarattığı her şeyde O'
el-AZÎM: el-AZÎM

AZÎMET

Allah'ın yapılmasını emrettiği ve yapılmamasını istediği hususlarda tam bir titizlik gösterip bir emir ve yasaklara kuvvetle ve kesin kararlılıkla uymakla ilgili bir fıkıh ıstılahı. A
AZÎMET: AZÎMET

el-AZİZ

Kıymetli, değerli seçkin izzet sahibi, muhterem, kuvvetli, üstün, yüce, şeref sahibi, bulunmaz derecede az ve nadir olmak; her şeye gücü yetmek, hiç bir zaman yenilmemek.

Azi
el-AZİZ: el-AZİZ

AZÎZ

İzzet sahibi, yüce, büyük, her şeye galip olan, mağlûp edilmesi imkânsız olan kimse.

Allah'u Teâlâ'nın esmâ-i hüsnâsından-doksandokuz güzel isminden biridir. Allah'ın
AZÎZ: AZÎZ

AZÎZ HADÎS

En az iki ravinin rivayet ettiği hadîs. Âhâd haberler arasında yer alan Azîz hadîsin tarifinde muhaddisler ihtilaf etmişlerdir. İbnü's-Salâh, (Ulûmü'l-Hadîs, s. 243) ve onu izleyen İmam
AZÎZ HADÎS: AZÎZ HADÎS

AZRÂİL

Allah'ın kendisine verdiği emirle canlıların ruhlarını almakla görevli olan ölüm meleği. Kur'an-ı Kerîm ve hadis-i şeriflerde bu şekliyle değil, doğrudan anlamı olan Melekü'l-Mevt (
AZRÂİL: AZRÂİL

Bir Kıssa Bin Hisse - Mağaradaki Üç Arkadaş

Bir Kıssa Bin Hisse - Mağaradaki Üç Arkadaş: Bir Kıssa Bin Hisse - Mağaradaki Üç Arkadaş

25 Temmuz 2013 Perşembe

BÂBÎLİK

Mirza Ali Muhammed Bâb'ın (1819-1850) kurmuş olduğu batıl mezhep.

Mirza Ali Muhammed 1819'da Şiraz'da doğdu. Necef'te Seyyid Ali Reştî (ö. 1843)'den ders aldı. Seyyid Ali Re
BÂBÎLİK: BÂBÎLİK

BAĞİ, BAĞY

İstemek; istemede ileri gitmek; çabayla arzulamak; sınırı aşmak; hakkıyla yetinmeyerek başkasının canına, malına, ırzına kasdetmek; saldırıya yeltenmek veya saldırmak; haksız yere y
BAĞİ, BAĞY: BAĞİ, BAĞY

BAHÂÎLİK-BAHÂİYYE

Bahâullah Mirza Hüseyin Ali Nuri (1817-1892)'nin kurduğu batıl bir mezhep.

Bâb lâkabıyla tanınan Mirza Ali Muhammed 1844 yılı Mayıs ayında insanlığa yeni bir haber getirdi
BAHÂÎLİK-BAHÂİYYE: BAHÂÎLİK-BAHÂİYYE

BAHÎRA

Cahiliye devrinde beşinci doğumunda dişi deve doğurduğu için kulağı kesilerek salınıverilen deve. Cahiliyye döneminde Araplar belli doğumlardan sonra devenin kulağını yarar ve onu serbe
BAHÎRA: BAHÎRA

BAHÎRA

Resulullah (s.a.s.)'ın amcası Ebû Talib ile birlikte gittiği Suriye seyahati sırasında Busra şehri civarında karşılaştığı hristiyan din adamı.

Hz. Peygamber (s.a.s.) yakl
BAHÎRA: BAHÎRA

BAHS

Bir şey hakkında etraflıca söz söyleyip gerçeği araştırma; bir konu hakkındaki ayrıntılar; münakaşa, mübahasa, münazara, cedel. Bir iddia üzerine sözü doğru çıkan tarafından kaz
BAHS: BAHS

BÂÎN TALAK

Yeniden bir mehir tesbit ederek nikâh kıymadıkça karı ile koca arasındaki evlilik bağını kesip onları biribirinden ayıran ve nikâhtan doğan karşılıklı hak ve görevlere derhal son ver
BÂÎN TALAK: BÂÎN TALAK

el-BÂİS

Allah'ın güzel isimlerinden biri. Kulları ölümlerinden sonra dirilten, ölüleri diriltip kabirlerinden çıkaran veya ümmetlere peygamberler gönderen anlamında. Allahu Teâlâ insanları öl
el-BÂİS: el-BÂİS

BAKARA SÛRESİ

Kur'an-ı Kerîm'in ikinci ve en uzun suresi. Medine'de ilk nazil olan suredir. Kur'an'ın en son inen ayeti de bu urenin 281. ayeti olduğu için tamamlanması onbir yıl sürmüştür. Ayet sayısı
BAKARA SÛRESİ: BAKARA SÛRESİ

el-BÂKÎ

Allah'ın güzel isimlerinden biri.

Varlığının sonu olmayan, varlığın devamı, önü ve sonu olmamak anlamına gelmektedir. Başlangıcı olmamak anlamıyla Allahu Teâlâ'ya "el
el-BÂKÎ: el-BÂKÎ

BAKİ MEZARLIĞI

Hz. Peygamber (s.a.s.) zamanında Medine İslâm devletinin gerçekleşmesinden sonra kurulan bir mezarlıktır. Buna el-Bakî', Cennetü'l-Bakî, Bakî'u'l-Garkad isimleri de verilmiştir. Fakat gene
BAKİ MEZARLIĞI: BAKİ MEZARLIĞI

BÂKİRE

Kızoğlankız, cinsî temasta bulunmamış; henüz el değmemiş; kullanılmamış, eskimemiş.

Arapça olan bu kelimenin doğrusu "bikr" dir. Bikr hem erkek hem de kadın için kullan
BÂKİRE: BÂKİRE

BÂLİĞ

Çocukluğunu geride bırakarak kendi kişiliğine ve cinsiyetine kavuşan erkek. Bu durumdaki kadına da bâliğa denir.

Bir erkeğin veya kızın bâliğ olacak yaşa erişmesine bul
BÂLİĞ: BÂLİĞ

BANKA

Para ticaretini meslek edinmiş ekonomik kuruluş. Genel olarak bankayı, mevduat toplayan, bu mevduatı ve kendi sermayesini, yedek akçelerini çeşitli ihtiyaçlar için değişik şekillerde kredi
BANKA: BANKA

el-BÂRÎ’

Cenâb-ı Allah'ın isimlerinden biri. Bir örnek ve emsâle ihtiyaç duymadan yaratan zat anlamına.

Eşyayı ve her şeyin âzâ ve cihazını birbirine uygun ve mülâyim bir halde y
el-BÂRÎ’: el-BÂRÎ’

BARNABA İNCİLİ (BARNABAS)

İncil nüshalarından aslına en yakın olanı.

Oniki Havari'den biri olup olmadığı ihtilaflı olan Barnaba, aslen Kıbrıslı olup yahudi bir aileden doğmuştur. Asıl adı Joseph
BARNABA İNCİLİ (BARNABAS): BARNABA İNCİLİ (BARNABAS)

BA’S, BA’S'I İNKÂR

Öldükten sonra dirilmeyi reddetmek. Hayatının başlangıç ve sonu olmayan tek varlık, Allah'tır. Diğer bütün varlıkların bir başlangıç ve bir sonu vardır. Her canlı gibi insan da doğ
BA’S, BA’S'I İNKÂR: BA’S, BA’S'I İNKÂR

BASAR

Allah'ın sıfatlarından biri. Işık, renk, şekil, miktar ve her türlü davranışın, güzellik ve yanlışlıkların idrak edildiği duyudur.

Kur'an-ı Kerîm'de görmek anlamına
BASAR: BASAR

el-BASÎR

Allah'ın güzel isimlerinden biri. Her şeyi gören, çok iyi gören anlamına gelmektedir. Allah her şeyi, herkesin yaptığını görür. Onun görmesine hiçbir şey engel olamaz. Kâinatın herh
el-BASÎR: el-BASÎR

BASÎRET

İdrak, zeka, ilim, tecrübe, kalp ile görme, doğru ve ölçülü bakış, uzağı görme, kavrayış, feraset. Başımızdaki göze basar, kalp gözüne de basîret denir. (Rağıb el-ısfahânî,
BASÎRET: BASÎRET

el-BÂSIT

Allah'ın güzel isimlerinden biri. Bâsıt: genişleten, açan ve bolluk veren. Allah Teâlâ'nın esma-i hüsnası (doksan dokuz güzel ismi)nden biridir. Ebû Hüreyre (r.a.)den rivayet edilen bir
el-BÂSIT: el-BÂSIT

BA’SU BÂDE’L-MEVT

Öldükten sonra tekrar dirilmek.

Buna "haşr-ı ecsâd (cesedlerin birleşmesi) neş'e-i uhrâ (ikinci yaratılış) da denir. Bu dirilme İsrafil (a.s.)'ın sûra ikinci defa üflemes
BA’SU BÂDE’L-MEVT: BA’SU BÂDE’L-MEVT

BAŞA KAKMAK

Yapılan bir iyiliği yüze vurup ondan sözetmek.

Dinimizin yasakladığı kötü davranışlardan biri de "başa kakmak"dır. Yapılan yardım ve iyilik hiç bir zaman başa kakılmam
BAŞA KAKMAK: BAŞA KAKMAK

BAŞLIK

Kimi bölgelerde, evlenirken damadın kaynatasına ödemesi görenek olan topluca para.

İslâmi hayatta yeri olmayan, Hz. Peygamber'in yürürlükten kaldırdığı, ancak bugün bile
BAŞLIK: BAŞLIK

BÂTIL

Gerçekle ilgisi olmayan, doğru ve haklı olmayan, boş, temelsiz, yanlış şey.

İlmin olduğu yerde cehaletin, adaletin bulunduğu yerde zulmün tutunamadığı gibi, hakkın olduğ
BÂTIL: BÂTIL

BÂTIL DİNLER

Cenâb-ı Hak'ın peygamberlerine indirdiği vahiyle ilgisi olmayan ve insanlar tarafından uydurulan yanlış inançlardan ibaret olan dinler.

Bâtıl, Hakk'ın zıddıdır. Sabit olma
BÂTIL DİNLER: BÂTIL DİNLER

el-BÂTIN

Allah'ın isimlerinden biri. Gizli, yaratıkların gözlerinden gizli olan, görülemeyen anlamına. Allah Teâlâ'nın varlığı, hem aşikâr, hem gizlidir. Aşikârdır; çünkü varlığını bil
el-BÂTIN: el-BÂTIN

BÂTIN

Bir şeyin içi, gözle görülemeyen tarafı, Allah'ın isimlerinden biri.

Bâtın kelimesi Kur'an'da değişik anlamlarda kullanılmıştır. Bâtın, her şeyden önce Esmau'l-Hüsna
BÂTIN: BÂTIN

BÂTINİYYE

Kur'an ve hadislerdeki her zâhirin, açık hükmün bir de bâtını, iç yüzü, herkesin anlayamayacağı gizli tarafı olduğunu ve Kur'an ile hadislerin ancak tevil (yorumlama) ile anlaşılabile
BÂTINİYYE: BÂTINİYYE

BAYRAM, BAYRAM NAMAZLARI

Neşe ve sevinç günleri. Hemen hemen her akîde ve ümmetin kendine has bir bayramı veya bayramları vardır.

İslâm ümmetinin iki bayramı vardır. Bunlar bütün İslâm âlemind
BAYRAM, BAYRAM NAMAZLARI: BAYRAM, BAYRAM NAMAZLARI

BAYRAMİYE, BAYRAMİLİK

Hacı Bayram Velî tarafından XIV. asrın sonları ile XV. asrın başlarında kurulan ve önemli bir yere sahip tarîkatlardan biri. Adını Hacı Bayram Velî (833/1429)'den almıştır. Hacı Bayr
BAYRAMİYE, BAYRAMİLİK: BAYRAMİYE, BAYRAMİLİK

BEDDUA

Bir sebepten dolayı herhangi bir kimse hakkında kötümser istek ve temennîde bulunmak, hayır duanın zıddı.

Farsça fena, çirkin, kötü, yaramaz anlamına olan "bed" kelimesiyl
BEDDUA: BEDDUA

BEDEL HAC

Kendisine hac farz olmuş ancak edâ etmesine vücut sağlığı elverişli olmayan bir kimsenin, yerine başkasını göndermekle edâ edilen hac. Nafile hac için hiç bir şarta bağlı olmaksızı
BEDEL HAC: BEDEL HAC

BEDENE

Kurbanlık deve veya sığır. Hac'da kurban edilmek üzere Harem'e hediye edilen beş yaşını tamamlamış deve ile iki yaşını tamamlamış sığırlara bedene adı verilmektedir. Bedene kurbanl
BEDENE: BEDENE

BEDÎ’

Cenâb-ı Allah'ın esma-i hüsnasından biri. Kendinden türediği Be de' fiilî "icat etmek, örneksiz yapmak, yokken eşsiz biçimde ortaya koymak" demektir. Allah'la ilgili olarak kullanıldığı
BEDÎ’: BEDÎ’

el-BEDÎ’

Allah'ın güzel isimlerinden biri. Bütün varlıkları yoktan var eden ve bunun için bir örneğe ihtiyaç duymayan, örneksiz, misalsiz, acib ve hayret verici âlemler icat eden anlamına gelmekte
el-BEDÎ’: el-BEDÎ’

BEKÂ

Sonsuz, ebedî kalmak; durmak, sürmek, devam etmek ve özellikle eski hâli üzere sabit olmak.

Istılahta; Yüce Allah'ın sıfatlarından birisidir. Allah'ın varlığının bir sonu
BEKÂ: BEKÂ

BEKÂRET

Bir erkekle cinsi temasta bulunmamış kızın kızlık durumu. Bakire*'nin sıfatı. Bu kelime genelde kız için kullanılır. Genç ve yaşlı kız ayırımı yapılmaz.

Meşrû veya
BEKÂRET: BEKÂRET

BEKTAŞÎLİK

Hacı Bektaş Velî tarafından kurulduğu kabul edilen tarikatın adı. Bu tarikatın kuruluşu her ne kadar Hacı Bektaş Velî'ye nisbet ediliyorsa da esas teşekkülü daha sonraki dönemlere rast
BEKTAŞÎLİK: BEKTAŞÎLİK

BELÂGAT

İyi, güzel, tesirli ve pürüzsüz söz söyleme; edebiyat kaideleriyle ilgili ilim. Terim olarak iki şekilde tanımlanmıştır:

a- Sözün zorlama ve yapmacıktan uzak olup yorumla
BELÂGAT: BELÂGAT

BEL’AM İBN BÂÛRA

Hz. Musa (a.s.) zamanında yaşamış ve sonradan irtidat etmiş olan ilim adamı.

A'raf suresinin 175-176'ncı ayetleri münasebetiyle ismi çeşitli tefsir ve tarih kitaplarına girmi
BEL’AM İBN BÂÛRA: BEL’AM İBN BÂÛRA

BELED SÛRESİ

Kur'an-ı Kerîm'in doksanıncı suresi, yirmi ayet, altmışyedi kelime üçyüzyirmialtı harftir. Sure müşriklerin Resulullah'a düşman kesilerek O'na karşı her türlü zulüm ve haksızlığ
BELED SÛRESİ: BELED SÛRESİ

BELVÂ-İ ÂMME

Belvâ, musibet, zahmet, ıztırap, meşakket, güçlük gibi anlamlara gelir. Âmme, ise bütün, herkes, umûm demektir. Buna göre "belvâ-i âmme" herkesi kapsayan meşakkat ve güçlük demektir.
BELVÂ-İ ÂMME: BELVÂ-İ ÂMME

BENU MUSTALİK GAZVESİ

Hicretin beşinci yılında yapılan ve Peygamberimiz (s.a.s.)'in bizzat ordu kumandanı olarak katıldığı gazve. Bu gazveye "müreysi' gazvesi" de denilir. Mustalikoğulları Huzaa kabîlesine men
BENU MUSTALİK GAZVESİ: BENU MUSTALİK GAZVESİ

BERÂET GECESİ

Şaban ayının ondördüncü gününü onbeşinci gününe bağlayan gece.

Bu gece, değişik adlarla da anılmaktadır:

Bu geceye, bereketli ve feyizli bir gece olması
BERÂET GECESİ: BERÂET GECESİ

el-BERR

Allah'ın isimlerinden biri. Kullarına şefkatli olup, lûtuf, ihsanı, keremi, iyiliği ve bahşetmesi çok olan anlamına gelen Allah'ın Esmaü'l-Hüsnâ'sından biri.

Allahu Teâl
el-BERR: el-BERR

BERZAH

Set, engel, iki şey arasındaki perde. Istılahî anlamıyla berzah; madde âlemi ile mana âlemi (ruhlar âlemi), ruhlar âlemi yani ölümden sonra ruhların kıyamete kadar kalacakları âlem, ya
BERZAH: BERZAH

BESMELE

"Bismi'llâhi'r-rahmâni'r-rahîym" sözünün kısaltılmış şekli. Hayırlı ve helâl bir işe başlarken, Allah Teâlâ'nın adını anmak ve bu adla işe başlamak anlamına gelir. İslâmiyet'
BESMELE: BESMELE

BEŞER

İnsan, insanoğlu, insanüstü, ademoğlu. Beşer bir şeyin güzelliğiyle ortaya çıkması, görünmesi demektir. (İbn Fâris, Mu'cemul Mekayîsi'l-Luğa, Mısır 1969, I, 251).

İ
BEŞER: BEŞER

24 Temmuz 2013 Çarşamba

BEŞÎR

Müjdeci ve müjde veren, güleç yüzlü insan. Bu kelime korkutucu ve tehlikeyi haber verici anlamına olan "nezîr" ifadesiyle beraber Kur'an-ı Kerîm'de sekiz yerde geçmekte olup peygamberler ha
BEŞÎR: BEŞÎR

23 Temmuz 2013 Salı

CELSE

Oturum, oturuş, aralıksız yapılan toplantı; bir konuyu görüşmeye yetkili kişilerin bir araya gelerek yaptıkları müzakere. Mahkemelerde, ilgili kimselerin katılmasıyla davaların görüş
CELSE: CELSE

CELVETİYYE

Bayramiyye tarikatının bir şûbesi. Ünlü mutasavvıf Azîz Mahmud Hüdai'ye nisbet edilen bir tarikat.

Arapça'da yerini, yurdunu, terk etmek mânâsına gelen celvet kelimesi, tas
CELVETİYYE: CELVETİYYE

CEMÂAT

İnsan topluluğu, bir fikir ve inanç etrafında toplanmış kimseler. İslâm cemâati.

İslâm dini, müslümanların cemâat halinde yaşamalarına; her hususta birbirlerini destekl
CEMÂAT: CEMÂAT

CEMÂAT NAMAZI

Cemâat; topluluk ve toplanma, bir araya gelme demektir.

Cemâat namazı; bir araya gelen müslümanların bir imama uyarak topluca kıldıkları namaza denilir.

"Dinin d
CEMÂAT NAMAZI: CEMÂAT NAMAZI

CEMÂL

Yaratılıştan güzel olmak, kişinin huyu güzel olmak.

Ayrıca kadınların güzelliğini dile getirmek için de kullanılır. Nitekim Hz. Peygamber bir hadislerinde şöyle buyurmak
CEMÂL: CEMÂL

CEMÂLULLAH

Allah'ın cemâli ve rahmeti. Cemâl; lügatte güzel olmak, güzel şekil ve sûret demektir. Ayrıca, herkesin bildiği renk güzelliği ve yumuşaklık anlamına geldiği gibi, her uzvun mizaç ve
CEMÂLULLAH: CEMÂLULLAH

CEMEL VAK’ASI

36/656 tarihinde dördüncü halife emirü'l-Müminin Hz. Ali ile Hz. Âişe taraftarları arasında Basra dolaylarında meydana gelen çatışma.

Üçüncü Raşid halife Hz. Osman (r.
CEMEL VAK’ASI: CEMEL VAK’ASI

CEM’İ TAKDÎM VE CEM’İ TE’HÎR

Namazın geciktirilmesi veya öne alınması ile ilgili bir fıkıh terimi.

Cem'; sözlükte birleştirmek, toplamak, biraraya getirmek demektir. Takdîm; öne almak, öne geçirmek, te
CEM’İ TAKDÎM VE CEM’İ TE’HÎR: CEM’İ TAKDÎM VE CEM’İ TE’HÎR

el-CEMİL

Güzel olan anlamında Allah'ın isimlerinden biri. Hüsn ile aynı manaya gelir. Allah, bütün güzellikleri yaratmıştır, O, güzeller güzelidir. Güzelleştiren Allah, güzeldir ve güzellikler
el-CEMİL: el-CEMİL

CEMİYET

Topluluk, kalabalık, heyet, komisyon, meclis, cemaat.

Cemiyet veya toplum; başta kendi kendini koruma ve varlığını sürdürme olmak üzere bir çok temel çıkarlarını gerçekle
CEMİYET: CEMİYET

CEMRE

Kor ateş, şubat ayı sonu ile mart ayı başında önce havaya sonra suya en sonunda toprağa düştüğü kabul edilen ısıtıcı şey. Tıpta, çok iltihaplı bir çıban.

Istılah
CEMRE: CEMRE

CENÂBET

Boy abdesti (gusül) almayı gerektiren durum; büyük abdestsizlik hâli; bu durumda olup da henüz gusletmemiş olan kimse.

Cenâbet olan, yani cinsî münasebette bulunmuş yahut rü
CENÂBET: CENÂBET

CENÂZE

Gömülmemiş ve gömülmeye hazırlanmış insan ölüsü. Ölüyü gömmek için yapılan tören ve işlemler. İslâm bu tören ve işlemler ile ilgili olarak bazı emir ve nehiyler getirmiştir. G
CENÂZE: CENÂZE

CENİN

Ana karnındaki çocuk hakkında kullanılan bir ıstılah. Bu devre, çocuğun ana karnına düştüğü andan itibaren doğuma kadar devam eder. Bir damla kan pıhtısından, giderek insan şeklini
CENİN: CENİN

CENNET

Ağaçlı bahçe; yeşillikleri bol bostan; sık dal ve yaprakları ile yeri gölgelendiren hurmalık ve bağlık.

Peygamberlerin davetine uyarak iman edip, dünya ve ahirete ait işler
CENNET: CENNET

CERH ve TA’DÎL

Cerh; yaralamak, sövmek; ta dîl, düzeltmek, hizaya getirmek, tezkiye etmek demektir.

Istılahî manaları ise; Cerh, günahkârlık, tedlis (karıştırıcılık), yalancılık gibi
CERH ve TA’DÎL: CERH ve TA’DÎL

CERÎB

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arap ülkelerinde kullanılan bir ölçü. Cerîb, daha çok hububat için kullanılan bir ölçüdür. Osmanlı İmparatorluğu devrinde Arap ülkelerinde kullanı
CERÎB: CERÎB

CEVÂMİÜ’L-KELİM

Az söz ile çok manayı ifade eden edebî vecizeler. Bu tariften hareketle, Kur'an-ı Kerîm'in tamamı bir cevâmiu'l-Kelim olduğu gibi, Hz. Peygamber'in bir çok hadisleri de birer cevâmiü'l-kel
CEVÂMİÜ’L-KELİM: CEVÂMİÜ’L-KELİM

CEZBE

Sürüklemek, kendisine çekmek. Sâlikin beşerî vasıflarından soyutlanma ile ilâhî sıfatları kazanma ve tecellileri müşahede etmesi anlamında bir tasavvuf terimidir.

Cezbe;
CEZBE: CEZBE

CİÂLE

Bir kimseye bir fiilinden dolayı tespit edilen veya yaptığı bir iş için kendisine verilen ücret, ödül veya meblağ; ödül vadetmek. Ciâle bir ödül akdi veya tek yanlı iradeyle meydana ge
CİÂLE: CİÂLE

CİBRİL HADÎSİ

Cebrail aleyhisselâm, Hz. Peygamber'in de aralarında bulunduğu bir sahabe' topluluğuna insan suretinde gelmiş, iman, İslâm, ihsan ve kıyamet alâmetleri gibi bazı soruları Allah Rasûlüne s
CİBRİL HADÎSİ: CİBRİL HADÎSİ

CİBT

Cibt'in ne anlama geldiği konusunda çok çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. "Müfredât" sahibi Râğıb el-İsfahânî'ye göre, "kendisinde hayır bulunmayan her bayağı şeye cibt" den
CİBT: CİBT

CİFR HESABI

Harflere verilen sayı değerleri ile geleceğe veya mazideki olaylara tarih düşürmek yahut isme dair işaretler çıkarmak ilmi. Ebced* hesabına yakın bir ilmin adıdır. Kelime olarak; sütten
CİFR HESABI: CİFR HESABI

CİHÂD

Çalışmak, uğraşmak, çabalamak, gayret sarfetmek.

İslâm'ın yükselmesi, korunması ve yayılması için her türlü çalışmada bulunmak, uğraşmak, gayret sarfetmek ve bu yol
CİHÂD: CİHÂD

CİHÂD EMİRİ

Arapça'da "cihâd" kelimesi; bir amaca ulaşabilmek için, kişinin elinden gelen her türlü çabayı sarfetmesi anlamına gelir. "Kutsal savaş" ile eş anlamlı değildir. Bundan daha geniş bir a
CİHÂD EMİRİ: CİHÂD EMİRİ

CİLBÂB

Müslüman kadını baştan aşağı örten çarşaf, ferâce ve câr gibi dış kıyafet. Gerek Medine döneminde gerek daha sonra ki dönemlerde mümin kadınların evden dışarıya çıktıkları
CİLBÂB: CİLBÂB

CİMÂ’

Kadınla erkeğin cinsi temasta bulunması. İslâmiyet insan yaratılışına uygun en tabiî bir dindir. Bu nedenle müminleri evlenmeye teşvik etmiştir. Evlilik sayesinde cinsi arzular tatmin edi
CİMÂ’: CİMÂ’

CİMRİLİK

Harcanması gereken malı sarfetmekten kaçınmak, para ve malı çok sevdiğinden dolayı, başkasına bir şey vermekten çekinmek.

Dinimiz, başta zekât olmak üzere bazı malî har
CİMRİLİK: CİMRİLİK

CİN

Gizlenmek, gizli kalmak, gözle görülmeyen gizli kuvvetler.

Cinlerin bir tek ferdine "cinnî" denir. "cânn" kelimesi cin ile eşanlamdır. Ğûl ve ifrit cinlerin değişik türlerid
CİN: CİN

CİN SÛRESİ

Kur'an-ı Kerîm'in yetmişikinci suresi. Mekke'de nazil olmuştur. Yirmisekiz ayet, ikiyüz seksenbeş kelime ve yediyüzellidokuz harften ibarettir.

Fasılası "elif"tir. Cinlerden ba
CİN SÛRESİ: CİN SÛRESİ

CİNÂYET

Adam öldürme, cana kıyma. Kelime olarak meyveyi ağaçtan toplamak anlamındadır. Sonradan, insanların yapmış oldukları herhangi kötü bir davranışa isim olmuştur. Buna göre cinayet "ceza
CİNÂYET: CİNÂYET

CİNNET

Cin tutma, delilik, çılgınlık, davranış uyumsuzluğu, aklın zail olması. Buna cünûn da denir. Cinnet Kur'an-ı Kerîm'de bu mânâda birkaç yerde geçer: "Yoksa O'nda Cinnet mi vardır?" (S
CİNNET: CİNNET

Cİ’RÂNE OLAYI

Peygamber Efendimiz'in Huneyn gazvesinde elde edilen ganimetleri dağıtımı sırasında ortaya çıkan hâdise.

Mekke Fethi'nden hemen sonra Hevâzin ve Sakîf kabilelerinin büyük b
Cİ’RÂNE OLAYI: Cİ’RÂNE OLAYI

CİZYE

İslâm devleti bünyesinde yaşayan gayr-i müslim vatandaşların mükellef olan erkeklerinden can ve mallarını koruma bedeli olarak yılda bir defa alınan vergi. Buna cizye denilmesinin sebebi,
CİZYE: CİZYE

CÖMERTLİK

Cömert; Eli açık, ikramcı, kerem sahibi. Cömertlik; Sehâvet, İkram, ihsan ve yardım alışkanlığı.

Cömertlik; insanın, sahip olduğu imkânlardan, muhtaçlara meşrû ölç
CÖMERTLİK: CÖMERTLİK

CUM’A NAMAZI

Cum'a günü öğlen namazı vakti içinde bir hutbeden sonra cemaatle ve cehren kılınan iki rekat farz-ı ayn namaz.

Cum'a Arapça bir isim olup, "toplanma, bir araya gelme, toplu do
CUM’A NAMAZI: CUM’A NAMAZI

CUM’A SÛRESİ

Kur'an'ın altmış ikinci suresidir. Medîne'de nazil olmuştur. On bir âyet, yüzseksen ketime, yediyüz harften ibarettir. Fâsılası "mîm" ve "nûn" harfleridir. Sure, adını dokuzuncu ayetind
CUM’A SÛRESİ: CUM’A SÛRESİ

CUMHÛR-U FUKAHÂ

Fakîhlerin çoğunluğu. Fıkıh, lügatte; bilmek, anlamak bir şeyi şuurlu bir şekilde kavramak, kendisine hüküm taalluk eden gizli bir manaya vakıf olmak (el-İsra, 17/44) ve bir şeyin künh
CUMHÛR-U FUKAHÂ: CUMHÛR-U FUKAHÂ

CÛVEYRİYE BİNTÜ’L-HÂRİS

Hz. Peygamber'in zevcesi ve müminlerin annesi.

Hz. Cüveyriye, Mustalikoğulları kabilesinin başkanı Hâris b. Ebî Dırar'ın kızıdır. Aynı kabileden Safvân oğlu Musâfi'den
CÛVEYRİYE BİNTÜ’L-HÂRİS: CÛVEYRİYE BİNTÜ’L-HÂRİS

CÜRÜM

Ceza gerektiren, suç hata günah, kabahat, isyan. Cerîme de aynı anlamdadır. Cürüm sayılan her hangi bir işi işleyene "mücrim" denir. Mücrim kelimesi Kur'ân'da bir çok âyette geçmekte o
CÜRÜM: CÜRÜM

CÜZ’İ İRÂDE

İstemek, arzu etmek, tercih etmek, insanın Allah'a itaat veya ona isyan etmesi ile ilgili olan sınırlı iradesi. Alternatiflerden birine meyletme kabiliyeti bulunanın, iradesi vardır demektir. Y
CÜZ’İ İRÂDE: CÜZ’İ İRÂDE

ÇALGI ÇALMA

Herhangi bir müzik aleti ile ritimli ses çıkarma.

Kur'ân-ı Kerîm'de çalgı çalmayla ilgili ne lehte ne de aleyhte açık bir hüküm yoktur. Ancak müctehidler bu mevzuda, Kur'
ÇALGI ÇALMA: ÇALGI ÇALMA

ÇALIŞMAK

Bir iş meydana getirmek için zihnî ve bedenî güç sarf etmek, gayret etmek, uğraşmak.

İslâm nizamı dengeli bir nizamdır. İnsanı iki âlem için hazırlamaktadır. Bunlardan
ÇALIŞMAK: ÇALIŞMAK

ÇARŞAF

Müslüman kadınların tesettür maksadıyla giydikleri kolsuz, bol ve geniş üst örtünün adı. Buna "car" da denilirdi. Eskiden müslüman kadınlar ferâce giyerlerken, Hicaz ve diğer Ortadoğ
ÇARŞAF: ÇARŞAF

ÇEK

Kontrol işareti, kontrol, karşılaştırma, tutma, emanet makbuzu. Bir terim olarak; mevcut ve emre hazır bir karşılık üzerine çekilmiş bir nevi ödeme emridir. Bunun İslâm hukukundaki kar
ÇEK: ÇEK

ÇEYİZ

Gelin eşyası. Çeyiz kelimesi Arapça cihazdan gelmiştir. Çehiz yerine çeyiz şeklinde kullanımı yaygındır. Evlenecek kız çocukları için hazırlanan her türlü şahsî eşya veya ev eşy
ÇEYİZ: ÇEYİZ

ÇİLE

Izdırap veren hal, zahmet, meşekkat, eziyet. Dervişlerin tasavvufta, ahlâkın tezkiyesi ve vicdanın tasfiyesi için kırk gün kırk gece ibadet ederek nefsi terbiye etme işi. Bunların dışın
ÇİLE: ÇİLE

ÇOCUK

Doğumundan bülûğ yaşına kadar insan yavrusu, evlât.

Allah'u Teâlâ Hz. Âdem (a.s.)'e bizzat hayat verdikten sonra, muayyen bir yolla erkekle kadının birleşmesi, erkek ve di
ÇOCUK: ÇOCUK

ÇOCUK İSTEME (İSTİLÂD)

Bir erkeğin, eşinden çocuk istemesi anlamında kullanılan bir İslâm hukuku terimi.

İslâm toplumunun güçlü olmasına önem veren dinimiz çocuk ve neslin çoğalmasını benim
ÇOCUK İSTEME (İSTİLÂD): ÇOCUK İSTEME (İSTİLÂD)

ÇORAP ÜZERİNE MESHETMEK

Çorap, Arapça "cevreb"in Türkçe söylenişidir. Bu kelime Farsça "kevreb" kelimesinin Arapça'ya geçmiş şeklidir. Çoğulu "cevârib"dir. Müfredi, "ayak sargısı" anlamına gelir (İbn Manz
ÇORAP ÜZERİNE MESHETMEK: ÇORAP ÜZERİNE MESHETMEK

22 Temmuz 2013 Pazartesi

EBRÂR

Özü, sözü doğru olanlar. Sâdıklar. İyiler. "Bârr" kelimesinin çoğuludur. Kelimenin aslı "berr" olup kara anlamındadır. "Birr"* sözcüğü buradan alınmış olup çok iyilik etmek anlam
EBRÂR: EBRÂR

Hz. EBU BEKİR ES SIDDÎK (r.a)

Hz. Muhammed (s.a.s.)'in İslâm'ı tebliğe başlamasından sonra ilk iman eden hür erkeklerin; raşit halifelerin, aşere-i mübeşşerenin ilki. Câmiu'l Kur'an, es-Sıddîk, el-Atik lakaplarıyla
Hz. EBU BEKİR ES SIDDÎK (r.a): Hz. EBU BEKİR ES SIDDÎK (r.a)

EBÛ’L-BEŞER

İnsanların babası. Hz. Âdem*in künyesi. Ebû'l-Beşer, "eb" ve "elbeşer" kelimelerinin birleşmesinden meydana gelen bir terimdir. Eb, lügatta baba demektir. Ayrıca; dede, amca, birşeyin sahi
EBÛ’L-BEŞER: EBÛ’L-BEŞER

EBU CEHÎL

İslâm'ın ilk döneminde Peygamber efendimizin en azılı düşmanı ve Kureyş'in ileri gelenlerinden biri.

Asıl adı Amr b. Hişâm el-Muğira olup önceleri Ebû'l-Hakem künyesiy
EBU CEHÎL: EBU CEHÎL

EBU DÂVUD

Kütüb-i Sitte adı verilen büyük hadis mecmuâlarının Buhâri ve Müslim'den sonra gelen Sünen'in müellifi olan büyük muhaddis.

"İmam", "Şeyhu's-Sünne", "Mukaddemu'l-Huffâ
EBU DÂVUD: EBU DÂVUD

EBU’D-DERDÂ

Rasûlullah (s.a.s)'in, Kur'ân, fıkıh ve hadis ilimlerinde önde gelen ashâbından biri. Asıl adı Uveymir'dir. Hazrec kabilesine mensuptur. Hicrî ikinci yılda müslüman oldu. Vâkıdî'nin na
EBU’D-DERDÂ: EBU’D-DERDÂ

EBÛ DÜCÂNE

Hicretten önce İslâm'a giren Ensâr'ın kahramanlarından meşhur sahâbî. Asıl adı Sammak olup, Hazrec'in Saideoğulları kabilesine mensuptur.

Hz. Peygamber hicretin birinci yılında M
EBÛ DÜCÂNE: EBÛ DÜCÂNE

EBÛ EYYUB EL-ENSÂRÎ

Medineli müslümanlardan ve hicret sırasında Hz. Peygamber'i evinde misafir eden sahâbî.

Ebû Eyyûb Hâlid b. Zeyd el-Ensarî en-Neccârî (r.a.); Ensâr'ın Hazrec kabilesinin Neccâroğ
EBÛ EYYUB EL-ENSÂRÎ: EBÛ EYYUB EL-ENSÂRÎ

EBU HANİFE

İmam Âzam (büyük İmam) lâkabıyla bilinen, Ebû Hanife künyesiyle meşhur Numân b. Sâbit b. Zevta (Zûta) mutlak müctehid ve fıkıhta Hanefi mezhebinin imamı.

Ebû Hanife, K
EBU HANİFE: EBU HANİFE

EBÛ HUREYRE

Çok hadis rivâyet eden meşhur sahâbî.

Adı, Abdurrahman b. Sahr; künyesi, Ebû Hureyre'dir. Câhiliye döneminde ismi Abdüşşems idi. Hz. Peygamber onu, Abdurrahman (bazı rivâyetlere
EBÛ HUREYRE: EBÛ HUREYRE

EBÛ LEHEB

Hz. Peygamber'in amcası, aynı zamanda onun en şiddetli düşmanı.

Kureyş eşrafından ve Peygamber efendimizin amcası olan Ebû Leheb'in asıl adı, Abdüluzzâ b. Abdulmuttalib b
EBÛ LEHEB: EBÛ LEHEB

EBÛ MUSA EL-EŞ’ARÎ

Sahâbî. Hz. Ali ile Muâviye arasındaki savaşta meşhur "hakem olayı"nda hakemlik yapan Ebû Musa el-Eş'ari, Yemenlidir. Asıl adı Abdullah'tır. Ailesi ile birlikte Rasûlullah'ı görmeden Ye
EBÛ MUSA EL-EŞ’ARÎ: EBÛ MUSA EL-EŞ’ARÎ

EBU SAİD EL-HUDRİ

Ashâb-ı kirâmın fakihlerinden biri. Sa'd b. Mâlik b. Sinan b. Ubeyd, Adiyy b. Neccâr kabilesindendir. Babası, Medine'de İslâm'ın tebliği başladığında müslüman olmuş, Ebû Said müsl
EBU SAİD EL-HUDRİ: EBU SAİD EL-HUDRİ

EBÛ TURÂB

"Toprak babası -veya- sahibi" anlamında Hz. Ali'ye Rasûlullah (s.a.s.) tarafından verilmiş bir künye.

Hz. Ali (r.a.), bu künyeyi çok severdi; fakat, zamanla bu künyenin ona ait
EBÛ TURÂB: EBÛ TURÂB

EBU UBEYDE B. el-CERRÂH

Emînü'l-Ümme lâkabıyla anılan, ilk müslümanlardan ve aşere-i mübeşşere* 'den olan sahâbî. Asıl adı Amir b. Abdullah b. el-Cerrâh'tır. Kureyş kabîlesinin Fihroğulları'ndandır. Ne
EBU UBEYDE B. el-CERRÂH: EBU UBEYDE B. el-CERRÂH

EBU YÛSUF

Hanefî mezhebinin imamı Ebû Hanife'den sonra gelen büyük Hanefi fâkihi .

Adı Ya'kub b. İbrahim el-Ensârî'dir. Irak bölgesinin fâkihi kabul edilen Ya'kub 113/731 yılında K
EBU YÛSUF: EBU YÛSUF

EBÛ’L-BEŞER

EBÛ ZERR el GIFÂRÎ

İlk müslümanlardan, sahâbî Ebû Zerr, Benû Gıfâr kabilesine mensub olup doğum tarihi bilinmemektedir. H. 31 (M. 651/652) yılında Mekke ile Medine arasında bir yer olan er-Rebeze'de vefât
EBÛ ZERR el GIFÂRÎ: EBÛ ZERR el GIFÂRÎ

ECEL

Belli bir zaman parçası ve bu parçanın sonu; vakit ve son.

Birşey için belirlenmiş zaman dilimine ecel denir. İnsanın veya herhangi bir canlının eceli, kendisine tâyin edile
ECEL: ECEL

ECİR

Ücretli, emekçi, işçi. Ecir, bir İslâm hukuku terimi olarak, "bir hizmet akdiyle bir ücret karşılığında meşrû olan bir işi yapmak üzere emeğini kiraya veren kişi" anlamına gelmekted
ECİR: ECİR

ECR-İ MİSİL

Benzerine göre tesbit edilen ücret. Ecr, sözlükte sevap, mükâfat, ücret ve karşılık demektir. Misil ise, eş, benzer, denk anlamlarına gelir. Bir İslâm hukuku terimi olarak ecr-i misil, i
ECR-İ MİSİL: ECR-İ MİSİL

ECR-İ MÜSEMMA

Belirlenmiş ücret, bedel.

Ecr; bedel, ücret, ödül, sâlih amele verilen sevap; ecr-i müsemmâ ise; tef'il bâbında ismi mef'ul bir kelime olup konuşulan, belirlenen, tesbit edil
ECR-İ MÜSEMMA: ECR-İ MÜSEMMA

EDA

Ödeme, yerine getirme, ifa, tarz ve üslûp; soğuk davranış, kurum ve kibir, naz ve işve.

"Hiç şüphesiz Allah size, emanetleri ehline teslim ermenizi ve insanlar arasında hükm
EDA: EDA

EDEB MAHALLİ

İslâm hükümlerine göre kadın ve erkeğin örtülmesi zorunlu yerleri. Avret mahalli de denir. Kur'an buyruğunca her müslüman edeb mahâllini örterek gizlemekle yükümlüdür. Bununla birlik
EDEB MAHALLİ: EDEB MAHALLİ

EDEBÜ’L-KÂDÎ

Bu tamlama "edeb" ve "kâdı" kelimelerinden oluşmuştur. "Edeb" kelimesi insanın diğer insanlarla olan münâsebetlerinde veya günlük hayatında güzel ahlâk ve vasıflara sahip olması mânâs
EDEBÜ’L-KÂDÎ: EDEBÜ’L-KÂDÎ

EDİLLE-İ ERBAA

Dört delil: Kur'ân, Sünnet, İcmâ, Kıyas.

Edille, delil kelimesinin çoğuludur. Erbaa dört demektir. "Dört delil" anlamına gelir. Bu tâbir İslam hukukunda fıkhın dayandığ
EDİLLE-İ ERBAA: EDİLLE-İ ERBAA

EDİLLE-İ ŞER’İYYE

Şer'î deliller, şer'î hükümleri çıkarma yolları. Edille, delil kelimesinin çoğuludur. Delil de, kendisiyle, arzulanan bir amaca ulaşılan rehber, kaynak, dayanak demektir. Usûl-i Erbaa, E
EDİLLE-İ ŞER’İYYE: EDİLLE-İ ŞER’İYYE

EF’ÂL-İ MÜKELLEFİN

Yükümlülük sahibi olanların yaptıkları işler, fiiller.

Ef'âl "fiil", mükellefin de "mükellef" kelimesinin çoğuludur. "Teklif" mastarından türetilmiş olan bu kelime "yük
EF’ÂL-İ MÜKELLEFİN: EF’ÂL-İ MÜKELLEFİN

EFDAL

En faziletli, daha faziletli.

Efdal, f-d-l- kökünden gelmektedir. İki şey arasında izâfiyet ifâde eder. Yani bir şeyi başka bir şeyle karşılaştırmak suretiyle kullanılır
EFDAL: EFDAL

EFSUN

Efsun, füsûn olarak da kullanılır. Farsça'dan dilimize geçmiş olup, büyü ve sihir anlamındadır. Sihirbazların okudukları kelimelere olduğu gibi, hileye ve manasız şeye de denir.

EFSUN: EFSUN

EHL-İ BEYT

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in ev halkı. Ehl-i Beyt, bir evde yaşayan aile fertleri, aile demektir. İslâm fıkıh terminolojisinde bir terim olarak Hz. Peygamber (s.a.s)'in hısımlarından kendilerine
EHL-İ BEYT: EHL-İ BEYT

EHL-İ BİD’AT

Bid'at ehli, hevâ ehli, dalâlet ehli, şüpheler (şubûhât) ehli, tefrika ehli. İlim ehline göre bunlar aynı şeyin değişik isimleridir. Bunlar Kitap ve Sünnet'e ve Ümmetin, ashabın yolunu
EHL-İ BİD’AT: EHL-İ BİD’AT

EHL-İ DALÂLET

Doğru yoldan, sırat-ı müstakîmden, Hz. Peygamber'in sünnet yolundan ayrılmış, bütün İslâm dışı din ve düşünce akımları.

Doğru yoldan çıkıp kaybolmak anlamıyla
EHL-İ DALÂLET: EHL-İ DALÂLET

EHL-İ HADÎS

Hadis ehli, Sünnet'e sahip çıkanlar, Sünnet ve Cemaat yolundan gidenler.

Ehl-i hadis terimi; hadis ilmine sahip çıkan, hadise önem veren, onu re'ye tercih eden ve müctehid imaml
EHL-İ HADÎS: EHL-İ HADÎS

EHL-İ HÂL

Tasavvufî halleri yaşayarak tadan, tanıyan mutasavvıf. Tasavvufî hayata giren insanlar belli başlı dört dereceye ayrılırlar. Bunlar tâlib, mürid, sâlik ve vâsil adını alırlar. Tâlib,
EHL-İ HÂL: EHL-İ HÂL

EHL-İ HAL VE’L-AKD

Sözlükte ehl sahip, hal azletmek, çözmek, akdi bağlamak, düğüm atmak ve seçmek anlamına gelir. Ehlü'l Hal ve'l-Akd; bir İslâm âmme hukuku terimi olup, İslâm devlet başkanını seçme
EHL-İ HAL VE’L-AKD: EHL-İ HAL VE’L-AKD

EHLÎ HAYVANLAR

Cenâb-ı Hakkın insanların istifâdesi için yarattığı uysal yaratılışlı hayvanlar.

Ehlî hayvanlar, ahırda, ağılda ve kümeste beslenen yırtıcı olmayan hayvanlardır; e
EHLÎ HAYVANLAR: EHLÎ HAYVANLAR

EHL-İ HİBRE

Ehl-i Vukuf, bilirkişi, eksper, hakimin, kendi ihtisası dışında kalan alanlarda bilgisine başvurduğu, konunun uzmanı kişi veya kişiler.

Bilinemeyen konuların, özellikle dava
EHL-İ HİBRE: EHL-İ HİBRE

EHL-İ KIBLE

Kıbleye dönüp namaz kılan müslümanlar, Ehl-i İslâm.

Ehl-i Sünnet* yahut ehl-i bid'atten olup kıbleye yönelerek namaz kılan bütün müslümanlara ehl-i kıble denilir. Ehl-i
EHL-İ KIBLE: EHL-İ KIBLE

EHL-İ KİTAP

İslâm literatüründe yahudiler ve hristiyanlar için kullanılan bir tâbir, kitab ehli.

Kur'ân-ı Kerîm, birçok yerde yahudiler ve hristiyanlardan, ehl-i kitap diye bahseder; had
EHL-İ KİTAP: EHL-İ KİTAP

EHL-İ SÂLİB

Ehl-i Kitâb'tan hristiyanlar, Haçlılar.

Arapça Sâlib kelimesi "haç" (istavroz, çarmıh) demektir. Ehl-i sâlîb, Haçlılar için kullanılır. Haç, Hristiyanlığın sembolü o
EHL-İ SÂLİB: EHL-İ SÂLİB

EHL-İ SÜNNET

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in sünnetine ve ashâbının (r.a) yoluna bağlı olan ve onların izlediği dini yol ve metodu benimseyenler. Kitap ve Sünnet üzerinde ittifak etmiş, ihtilâf ve tefrikadan
EHL-İ SÜNNET: EHL-İ SÜNNET

EHL-İ TERTİB

Tertibe uyan kimseler, tertip ehli düzen ehli.

Tertibin sözlük anlamı; tanzim etmek, dizmek, sıralamak ve düzene koymak, tedârik edip hazır hale getirmek, bir şeyi bir yere sâ
EHL-İ TERTİB: EHL-İ TERTİB

EHLİYET

İnsanın leh ve aleyhindeki haklara sahip olabilmesi, teklife muhâtap olma hâli.

Lügatta ehliyet; lâyık ve yeterli olmak demektir. Ayrıca; iktidar, liyâkat, istihkak, mahâret v
EHLİYET: EHLİYET

EHVEN-İ ŞER

Ehven, kelime anlamı itibariyle, "daha hafif"; şer ise, hayrın karşıtı olup, "meşru olmayan her türlü iş" demektir. Terkip olarak da ehven-i şer, diğerlerine kıyasla zarar ve fenalık bak
EHVEN-İ ŞER: EHVEN-İ ŞER

EİMME

İmamlar, İmam kelimesinin çoğulu. Kur'an'da misal, rehber, lider, önder, örnek, manalarında kullanılmıştır.

Allah'ın emirlerini yeryüzünde uygulayan İslâm devletinin ba
EİMME: EİMME

EİMME-İ ERBAA

Dört imam, ehl-i sünnet ekolünde tedvin edilmiş olan dört büyük mezhebin imamları hakkında kullanılan bir terim.

Eimme-i erbaa adı verilen dört imam; İmâm-ı Â'zam Ebû H
EİMME-İ ERBAA: EİMME-İ ERBAA

EİMME-İ SELÂSE

Üç imam. Hanefî mezhebinde İmâm-ı Â'zam Ebû Hanife Nu'man b. Sabit * (80-150/699-767) ile iki büyük öğrencisi olan İmam Ebû Yûsuf Yâkub b. İbrahim el-Ensârî* (113-183/731-799) ve İ
EİMME-İ SELÂSE: EİMME-İ SELÂSE

EL ÖPMEK

Sevgi, saygı ve hürmet ifadesi olarak yerleşmiş örfî, ahlâkı ve geleneksel bir hareket. Müslümanlar arasında küçüklerin büyüklere hürmetlerini göstermek için ellerini öpüp alınla
EL ÖPMEK: EL ÖPMEK

ELÇİ, ELÇİLİK

Bir devleti başka bir devlette temsil eden kimse, sefir, bir kişiye veya bir topluluğa haber ulaştıran kişi, peygamber, peygamberlere gelen vahiy meleği. Kelimenin ilk şekli Türkçe'de "ilçi
ELÇİ, ELÇİLİK: ELÇİ, ELÇİLİK

Bir Kıssa Bin Hisse - Orucu Bazen Bozmak Gerek

Bir Kıssa Bin Hisse - Orucu Bazen Bozmak Gerek: Bir Kıssa Bin Hisse - Orucu Bazen Bozmak Gerek

ELFÂZ-I KÜFÜR

Elfâz'ın tekili olan lâfız; söz, sözcük ve ifade demektir. Küfür ve küfr ise "kefera" fiilinden mastar olup, sözlükte; bir şeyi örtmek anlamına gelir. Kalbindeki imanını örten kimsey
ELFÂZ-I KÜFÜR: ELFÂZ-I KÜFÜR

EL-HÜKMÜ LİLLÂH (HÜKÜM ALLAH’INDIR)

Hüküm: karar, kanun, yasa, kuvvet, hâkimlik, âmirlik, kumanda, nüfuz, tartışılmaz dinî kaide manalarına gelir. Lillâhi kelimesi "hüküm"le birlikte ele alınırsa hükmün Allah'a ait oldu
EL-HÜKMÜ LİLLÂH (HÜKÜM ALLAH’INDIR): EL-HÜKMÜ LİLLÂH (HÜKÜM ALLAH’INDIR)

EL-IYÂZU BİLLAH

Allah'a sığınmak, "Allah'a sığınırım", "Allah'a sığınırız" veya "Allah esirgesin" anlamında kullanılan bir terim.

İnsan kızınca şeytan hemen onun nefsine hâkim olur.
EL-IYÂZU BİLLAH: EL-IYÂZU BİLLAH

el-MENZİLETÜ, BEYNEL-MENZİLETEYN

İki makam ve mekân arasında bir mekan anlamında kullanılan bir kelâm ilmi terimi. Bu Hasan Basri'nin talebelerinden, Vasil İbn Ata'nın H. (80-131) öncüsü olduğu Mu'tezile mezhebinin Ehli S
el-MENZİLETÜ, BEYNEL-MENZİLETEYN: el-MENZİLETÜ, BEYNEL-MENZİLETEYN

HZ. ELYESA’ (a.s.)

İsrailoğulları'na gönderilen peygamberlerden biri.

Elyesa' (a.s.)'ın ismi Kur'an'da iki defa geçmekte (el-En'âm, 6/86 ve Sid, 38/48). Ahd-i Atık'te de Elîşa' seklinde zikredilmektedir
HZ. ELYESA’ (a.s.): HZ. ELYESA’ (a.s.)

EMÂN

Emin olmak, güvenmek, korkmamak, endişeden kurtulmak. Emânet, emn ve emene de "emân"ın eşanlamlısı mastarlardır. Zıddı korkmaktır. Diğer yandan emânet, bir kimsenin güvenilir olması an
EMÂN: EMÂN

EMÂNET

Birisinin koruması için bırakılan maddî ve manevî hak. Emniyet edilip inanılan şey. Peygamberlerde bulunan sıfatlardan biri de "emânet"tir. Kur'an'a, Sünnete ve Resulullah'ın eşyasına da
EMÂNET: EMÂNET

EMEKLİ, EMEKLİLİK

Başkasına ait bir işi ücret karşılığında yapmayı üstlenen kimseye "işçi" "ecîr" * başkasını bir ücret karşılığı çalıştıran kimseye de "işveren" "müştecir" denir. İslâm'
EMEKLİ, EMEKLİLİK: EMEKLİ, EMEKLİLİK

EMİN

Allah (c.c.)'ın bir ismi ve resullerin bir vasfını belirten Kur'an-ı bir terim.

"el-Emin", "E-Mi-Ne" fiilinden ism-i fâildir. "E-Mi-Ne"; korkusuz ve âsude olmak, "el-Emin" ise "ko
EMİN: EMİN

EMİR

Belli bir topluluk üzerinde emrini yürüten kişi. Devlet başkalığından başlayarak çeşitli kademelerdeki yöneticilere verilen ünvan. Bu anlamıyla yerine göre İmam, Halife, Vali, Komutan
EMİR: EMİR

EMÎRU’L MÜMİNÎN

Müminlerin emîri, halife, İslâm ümmetinin lideri, idarecisi anlamında kullanılan bu tabir, Hz. Peygamber (s.a.s.) in vefâtından sonra ilk olarak ikinci halife Hz. Ömer (582-644 M.) için kul
EMÎRU’L MÜMİNÎN: EMÎRU’L MÜMİNÎN

EMİRÜ’L-HACC

İslâm'da devlet başkanı tarafından hac farizasının idâre ve organizesi için tâyin edilen başkan. Vedâ Haccı'nda uygulanan ve ilk defa Ebû Bekir (r.a.)'in yaptığı hac emirliği müesse
EMİRÜ’L-HACC: EMİRÜ’L-HACC

EMR-İ Bİ’L-MA’RUF NEHY-İ ANİ’L-MÜNKER

İyiliği emretme, kötülükten alıkoyma.

Maruf, şerîatın emrettiği; münker, şerîatın yasakladığı şey demektir. Başka bir deyimle Kur'an ve sünnete uygun düşen şeye m
EMR-İ Bİ’L-MA’RUF NEHY-İ ANİ’L-MÜNKER: EMR-İ Bİ’L-MA’RUF NEHY-İ ANİ’L-MÜNKER

EMVÂL-İ BÂTINA

Bâtını veya gizli mallar. Gizli olan veya zekât memurlarından gizlenmesi mümkün ve kolay olan mallar bu gruba girer. Bunların tam olarak tespiti zordur. Ancak sahiplerinin beyanı, herhangi bi
EMVÂL-İ BÂTINA: EMVÂL-İ BÂTINA

EMVAL-İ ZÂHİRE

Açıkta olan, görülebilen, saklanması kolay olmayan mallar.

Emvâl, "mal"ın çoğuludur. Mal; insan tabiatının meylettiği ve ihtiyaç için biriktirdiği şeylerdir. Birşeyin m
EMVAL-İ ZÂHİRE: EMVAL-İ ZÂHİRE

EN’ÂM SÛRESİ

Kur'an-ı Kerîm'in altıncı suresi, Mekke'de bir defada nazil olmuştur. Ancak; 91, 92, 93 ve 151, 152, 153. ayetlerin Medine'de indiği rivâyet edilir. Surenin bütünü 165 ayet, üçbinelli iki
EN’ÂM SÛRESİ: EN’ÂM SÛRESİ

ENBİYÂ

Peygamberler, Nebî kelimesinin çoğulu. Nebî, peygamber demektir. Farsça bir kelime olan 'peygamber''in kelime anlamı; "haber getiren"dir. "Resul" kelimesi de peygamber demektir. Ancak nebî ile
ENBİYÂ: ENBİYÂ

ENBİYA SURESİ

Kur'an-ı Kerîm'in yirmibirinci suresi. Mekke'de nâzil olan bu surenin ayetleri yüzoniki; kelimeleri binyüzaltmışsekiz; harfleri dörtbinsekizyüzdoksan; fasılası "mîm" ve "nûn" harfleridir.
ENBİYA SURESİ: ENBİYA SURESİ

ENES B. MÂLİK

Milâdı 613 yıllarında Medine'de doğan ve milâdı 709 (h.90) yılında Basra'da vefât eden Hz. Enes b. Mâlik'in neseb silsilesi: Enes b. Mâlik b. Nadr b. Bamdam b. Zeyd b. Haram b. Cündüb b.
ENES B. MÂLİK: ENES B. MÂLİK

ENFÂL SURESİ

Kur'an-ı Kerîm'in sekizinci sûresi. Yetmişaltı ayet, binikiyüz kelime, beşbinikiyüz doksan dört harftir. Fasılası, nun, mim, ba, ra, ta, kaf ve dal harfleridir. Medine'de Bakara suresinden
ENFÂL SURESİ: ENFÂL SURESİ

ENFÛS

Nefisler, ruhlar, canlar, yasayanlar. Nefsin çoğulu; enfûs ve nüfûs.

İnsanın iç dünyası, psikolojik yapısı, ruh âlemi.

Mâbi'l enfûs: Nefislerde olan enfûs
ENFÛS: ENFÛS

ENSÂR

Mekke'den Medine'ye hicret ettikleri zaman (M. 622) Peygamber efendimiz (s.a.s.) ve muhâcirlere kucak açıp tüm imkânlarıyla yardım eden Medineli müslümanlar.

Lûgat itibarıyla
ENSÂR: ENSÂR

ERKAM B. EBİ’L-ERKAM VE EVİ

Mekke'de müslüman olan ilk sahâbîlerden biri. Erkam b. Ebi'l-Erkam b. Esed b. Abdullah b. Ömer b. Mahzûm; künyesi Ebû Abdullah'tır. Babasının adı Abdü Menâf; annesinin adı Ümeyye binti
ERKAM B. EBİ’L-ERKAM VE EVİ: ERKAM B. EBİ’L-ERKAM VE EVİ

ERŞ

Anlaşmazlık, ihtilâf, düşmanlık, diyet; rüşvet, adam öldürme hariç yaralama diyeti. Çoğulu "ürûş"tur. Bir İslâm hukuku terimi olarak, yaralanan ve kesilen uzuvlardan dolayı verilmes
ERŞ: ERŞ

ES’AD B. ZURÂRE

Sahâbe-i Kirâm'dan, Hz. Peygamber (s.a.s.) ile Akabe denilen yerde karşılaşıp müslüman olan ilk Medinelilerden.

Tam adı Ebû Umâme Es'ad b. Zürâre b. Udes b. Übeyd b. Sa'lebe b. Ga
ES’AD B. ZURÂRE: ES’AD B. ZURÂRE

ESÂTÎRU’L-EVVELİN

Öncekilerin Masalları. "Esâtîr", "setara" kelimesinden türemiş çoğul bir kelime olup, tekili, "ustûr, ustûre veya estîr, estıra" dır. Bâtıl olan, aslı olmayan uydurma hikâyeler ve "ev
ESÂTÎRU’L-EVVELİN: ESÂTÎRU’L-EVVELİN

ESBÂBU’N-NÜZÛL

Kur'an-ı Kerîm ayetlerinin iniş nedenleri.

Bazı ayetler, Hz. Peygamber (s.a.s.)'e yöneltilen bir soru yada vukûbulan belli bir olay üzerine inerdi. Ayetlerin inişinde etken olan
ESBÂBU’N-NÜZÛL: ESBÂBU’N-NÜZÛL

ESER

İz, belirti, bir şeyden arta kalan, bakiyye. Hz. Peygamber'in mübarek emânetlerine de eser denilir. Çoğulu âsâr'dır. Hadis ve haberle eş mânâda kullanılan bu terim, ıstılahta Hz. Peygam
ESER: ESER

ESÎR, ESÂRET

Savaş sırasında ele geçirilen düşman askerleri. Esir, erkek olabileceği gibi kadın da olabilir. İslâm'da, müslüman savaşçının, harp öncesi, harp sırasında ve harp sonrası uyacağı
ESÎR, ESÂRET: ESÎR, ESÂRET

ESMÂÜ’L-HÜSNÂ

Cenâb-ı Allah'ın güzel isimleri.

Yasadığımız dünya, felekler, yıldızlar, ay ve güneş birer âlemdir. Bütün bu âlemler bir ahenk içindedirler. Bu, Allah'ın Rab sıfatı
ESMÂÜ’L-HÜSNÂ: ESMÂÜ’L-HÜSNÂ

ESNEMEK

Uyku, yorgunluk veya can sıkıntısı halinde, elde olmadan, ağzın kendiliğinden açılarak, uzunca bir nefes alıp verme hali. Bu hal bir bakıma, dalgınlık ve gaflet haline benzer. Bu ise, mü
ESNEMEK: ESNEMEK

EŞ’ARÎ

Eş'ariyye ekolünün temsilcisi olan Ebu'l Hasen Eş'ârî'nin uzun adı Ali b. İsmail b. Ebı Bişr İshak b. Salim b. İsmail b. Abdullah b. Musa b. Bilâl b. Ebı Bürde b. Mûse'l-Eş'ârî'dir.
EŞ’ARÎ: EŞ’ARÎ

EŞ’ARİYYE

Ebu'l-Hasen el-Eş'ârî'nin (324/935-36) öncülüğünü yaptığı, kelâm metodunu benimseyen kelâm ekolü. Çoğulu "Eşâ'ira" gelir.

Eş'ariyye ismi, her ne kadar, Ehl-i Sünnet
EŞ’ARİYYE: EŞ’ARİYYE

EŞHURU’L-HURUM

Haram aylar, hürmete lâyık aylar (Zilkâde, Zilhicce, Muharrem, Receb). Bu aylarda savaş yapmak yasak olduğu için bu adı almıştır.

Câhiliye devrinde Araplar arasında iç sav
EŞHURU’L-HURUM: EŞHURU’L-HURUM

ETİ YENEN HAYVANLAR

İslâm dini, birtakım hayvanların etini helâl kılarken, bazı hayvan çeşitlerinin etlerini yemeyi de yasaklamıştır. Kur'an-ı Kerîm'de ve Hz. Peygamber'in sünnetinde bu konu ile ilgili hü
ETİ YENEN HAYVANLAR: ETİ YENEN HAYVANLAR

ETİ YENMEYEN HAYVANLAR

Allah insana, istifadesine sunduğu hayvanlardan nasıl yararlanması gerektiğini de öğretmiş ve "temiz" olanların etinden yemeyi helâl kılmıştır. Ancak, yüce Allah'ın Kur'an-ı Kerîm'de
ETİ YENMEYEN HAYVANLAR: ETİ YENMEYEN HAYVANLAR

EVLAT EDİNME

İslâm'da çocuk, prensip olarak kadının evli bulunduğu erkeğe nisbet edilir. Doğuran kadın, annesi; nikâhlı koca da babası olur. Bu yüzden, evlâtlık anlamına gelen Arapça "da'y" tâbir
EVLAT EDİNME: EVLAT EDİNME

EVLENME, EVLİLİK

Bir erkekle bir kadın arasında Allah'ın koyduğu prensipler çerçevesinde akdedilen muamele. İslâm nazarında bir ibadet kabul edilen evlilik ile ilgili olarak, İslâm Hukuku'na dair yazılan k
EVLENME, EVLİLİK: EVLENME, EVLİLİK

EVLİYÂ

Veliler, Allah'ın sadık dostları, Allah'ın şerîatına bağlı olan kimseler. Kur'an-ı Kerîm'de evliya kelimesi, insanların sahte ilâh ve mâbudlar hakkındaki çeşitli inanç ve davranışl
EVLİYÂ: EVLİYÂ

EVS

Medineli bir kabile olup, İslâm döneminde ensârın bir bölümünü oluşturmuştur.

Arapların Kahtânoğulları soyundan Ezd kabilesine bağlı bir kol olan Evs kabilesi, önceler
EVS: EVS

EVTAS OLAYI

Hicretin sekizinci yılında Huneyn gazvesinden sonra meydana gelen olay.

Mekke'nin fethinden sonra Nasroğulları kabilesinden Mâlik b. Avf liderliğinde Hevâzin ve Sakıf kabileleri
EVTAS OLAYI: EVTAS OLAYI

EVVÂBİN NAMAZI

Akşam namazının sünnetinden sonra kılınan altı rekâtlık gayr-i müekked namaz. Evvâb, faal vezninde ism-i fâildir, günâhları terk ve hayırlı işler yapmak sûretiyle Allah'a dönen dem
EVVÂBİN NAMAZI: EVVÂBİN NAMAZI

EYYÂM-I MA’DÛDE

Sayılı günler. Kur'an'da bilhassa Ramazan ayı ve Kurban Bayramı'nda teşrik tekbirlerinin alındığı günler için kullanılan bir tabir.

Kur'an-ı Kerîm'de orucu emreden ayet-i
EYYÂM-I MA’DÛDE: EYYÂM-I MA’DÛDE

HZ. EYYÛB (a.s.)

Hz. İbrahim soyundan gelen bir peygamber.

Eyyûb (a.s.)'dan Kur'an'da dört yerde bahsedilir ve sabır örneği olarak takdim edilir (en-Nisâ, 4/163; el-En'âm, 6/84; el-Enbiyâ, 21/83; Sâd,
HZ. EYYÛB (a.s.): HZ. EYYÛB (a.s.)

EZAN

Müslümanlara, günde beş kez, belli bir yerde namaz kılmaları ve namaz için toplanma vaktinin geldiğini ilân etmek, namaz için yapılan çağrı. Arapça bir kelime olan ezan; bildirmek, ilâ
EZAN: EZAN

EZELİ

Başlangıcı olmayan. Ezeli ve ebedi olan yalnız Allah'tır.

Allah'a iman, O'nun zâtına, kemal sıfatlarına inanmayı ve vasfedilmekten münezzeh bulunduğu noksan sıfatlarını i
EZELİ: EZELİ